Witamina B1 – tiamina

         Jest rozpuszczalna w wodzie. Może być syntetyzowana przez bakterie jelitowe. Kontroluje prawidłowe funkcjonowanie wątroby. Bierze udział w utlenianiu węglowodanów w układzie nerwowym, mięśniu sercowym i mięśniach szkieletowych. Niezbędna w procesie oddychania tkankowego. Zapobiega chorobom neurologicznym – jej niedobór wywołuje  chorobę beri-beri. Jest wchłaniana z przewodu pokarmowego. Pewna jej ilość ulega zniszczeniu podczas gotowania.

         

 Witamina B1 znajduje się w:

·         grochu, fasoli, ziarnach zbóż, otrębach, orzechach

·         drożdżach piwnych, jarzynach, owocach, ziarnach słonecznika

Witamina B1 jest stosowana w leczeniu

·        choroby beri-beri, zapaleniu nerwów obwodowych

·        niedowładów, encefalopatii Wernickego

·  niewydolności mięśnia sercowego i innych z zaburzeń przemiany węglowodanów 

Witamina B17 – amigdalina

         Jest to organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów, rozpuszczalny w wodzie. Stosuje się go głównie w profilaktyce i leczeniu różnego rodzaju nowotworów. Jest naturalnym antyoksydantem i wspomaga procesy odtruwania organizmu. Jako substancja gorzka wspomaga pracę układu pokarmowego oraz regenerację wątroby.

         Witamina B17 znajduje się w:

·        pestkach: wiśni, czereśni, moreli, brzoskwiń, jabłek

·   nasionach: sezamu, lnu, akacji, szałwii hiszpańskiej, owsa, jęczmienia, gryki, ryżu

·        owocach leśnych: jagodach, żurawinie, malinach

·        truskawkach, bobie, ciecierzycy, soczewicy, fasoli

·        orzechach: migdałach, makadamia, nerkowcach

Witamina B17 stosowana jest w:

·        profilaktyce i leczeniu różnego rodzaju nowotworów

Kwas foliowy – folacyna, witamina B9

         Jest rozpuszczalna w wodzie i syntetyzowana przez bakterie jelitowe. Opowiada za tworzenie DNA i RNA, syntezę aminokwasów, podział komórek. Zapobiega wadom rozwojowym płodu tj. uszkodzenie tzw. cewy nerwowej, wpływa pozytywnie na rozwój i wagę noworodków. Uczestniczy w procesie wytwarzanie erytrocytów. Jego niedobór może prowadzić do niedokrwistości, zmian neurologicznych i zaburzeń wzrostu u młodych organizmów.

         Kwas foliowy znajduje się w:

·        brokułach, brukselce, burakach, szpinaku, sałacie, szparagach

·        fasoli, groszku, cytrusach, ryżu, kapuście, kalafiorze, pomidorach

· soczewicy, drożdżach piwowarskich, jajkach, orzechach, ziarnach słonecznika, bananach, awokado

Kwas foliowy stosowany jest w:

·        anemii, zaburzeniach nastroju, depresji, niepłodności, bezsenności

·        impotencji, nowotworów, reumatoidalnym zapaleniu stawów

·        w czasie ciąży, zapaleni błon śluzowych i skóry, osłabieniu organizmu

Witamina D – kalcyferol

Jest syntetyzowana pod wpływem światła słonecznego (promieniowanie UVB; w naszym położeniu geograficznym promieniowanie UVB najintensywniej dociera w okresie letnim w samo południe; wystarczy 10 -15 minut, żeby dostarczyć organizmowi odpowiednią dawkę dziennie; wyróżniamy tu witaminę D2 i D3). Pobudza wchłanianie wapnia i fosforu oraz zapobiega ich nadmiernemu wydalaniu. Umożliwia wchłanianie wapna w jelicie cienkim, działa kościotwórczo, chroni organizm przed insulino opornością. Zapobiega i łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny i poziom cukru we krwi. Jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach. Decyduje o dobrym stanie kostek ucha wewnętrznego. Oddziałuje na komórki szpiku kostnego produkujące komórki obronne – monocyty. Zapobiega nowotworom: piersi, prostaty, okrężnicy, chłonniak nieziarnisty. Na jej obecność reagują komórki: przytarczycy, jajników, mózgu, sutków, mięśnia sercowego. Najlepiej stosować ją z witaminą K (K2), C, P i wapnem (Ca).

        

Źródła witaminy D:

·      tran, ryby morskie (np. makrela, dorsz), masło, jajka, krewetki, botwinka (nać), kapusta, szpinak

Niedobór powoduje:

·        krzywice u dzieci i młodzieży

·        zmiękczenie koście (osteomalacja), osteoporozę

·        załamania, skrzywienia i zwyrodnienia układu kostnego

·        złe funkcjonowanie układu mięśniowego i nerwowego

·        zapalenie spojówek i skóry, cukrzycę

·        osłabienie organizmu, zmniejszenie odporności

·        zwiększone ryzyko powstawania komórek nowotworowych

·        pogorszenie słuchu, osłabienie i wypadnie zębów

Witamina K

W tej grupie związków wyróżniamy witaminę K1 (filochinon, fitomenadion) oraz  K2 (menachinon-6, fornochinon) w postaci MK-4 (mniej trwała) lub MK-7 (bardziej trwała, zawarta w sfermentowanej soi). 

Zarówno witamina K1, jaki i K2 jest rozpuszczalna w tłuszczach i wytwarzana w jelicie grubym, jednak jej dzienne zapotrzebowanie trzeba uzupełniać w codziennej diecie.

Witamina K1 odpowiada za prawidłową krzepliwość krwi poprzez syntetyzowanie protrąbiny. Zapobiega hemofilii, działa krwiotwórczo, przeciwbakteryjnie, przeciw grzybiczo. Zmniejsz nadmierne krwawienia miesięczne, powoduje zatrzymanie różnego rodzaju krwawień. Zapobiega krwotokom zewnętrznym i wewnętrznym. Może przekształcić się w witaminę K2 w jelicie grubym.

Jej niedobór powoduje:

·       słabą krzepliwość krwi, łatwość powstawania krwotoków zewnętrznych i wewnętrznych (często z nosa)

·       problemy z gojeniem się ran, zbyt obfite miesiączki

Witamina K2 opowiada za gospodarkę wapniową w organizmie (ukierunkowuje wapń do kości i zębów), zapobiega zwapnieniu tętnic, osteoporozie. Jest aktywatorem białek w organizmie m.in. GMP oraz osteokalcyny, m.in. która reguluje proces produkcji testosteronu, a także uwrażliwia komórki na działanie insuliny.

Jej niedobór powoduje:

·       trudności z mineralizacją, osteoporozę, próchnicę zębów

·       zwiększone ryzyko zachorowalności na nowotwory i cukrzycę

·       przedwczesne starzenie się organizmu, astmę, stwardnienie rozsiane i inne

Witamina K znajduje się w:

·       szpinaku, sałacie, brukselce, brokułach, maśle, jajkach

·       rzepie, kapuście, lucernie, morszczynie, awokado

·       brzoskwiniach, ziemniakach, tranie, oleju szafranowym

·       truskawkach, bananach, gruszkach, grochu, rzeżusze

·       ogórkach, owsie, otrębach, zielonej herbacie, kawie

Witamina P – rutyna

Obejmuje ona grupę organicznych związków chemicznych zwaną bioflawonoidami. Jej obecności w organizmie zapewnia prawidłowe wchłanianie i przyswajanie witaminy C. Wraz z nią witamina P odpowiada za prawidłową budowę naczyń krwionośnych. Zapobiega wylewom i wybroczynom. Przeciwdziała krwawieniom z dziąseł, działa przeciwzapalnie, odtruwająco, wzmacnia odporność organizmu i zmniejsza ilość wolnych rodników.

Jej niedobór objawia się nadmierną kurczliwością naczyń krwionośnych. Polecana jest kobietom w okresie przekwitania, cierpiących na dokuczliwe uderzenia gorąca oraz osobą ze skłonności do powstawania siniaków i krwawień z dziąseł. 

         Witamina P znajduje się w:

·        kaszy gryczanej, owocach cytrusowych, morelach, wiśniach

·        jeżynach, owocach głogu, aronii, berberysu, rokitnika, czarnego bzu

·        czarnej porzeczce, dziurawcu, czerwonym winie, kaparach

·        szczawiu, papryce, mięcie, fiołku trójbarwnym  

Witamina P wykazuje działanie:

·        przeciwobrzękowe, antyoksydacyjne, przeciw krwotoczne

·        obniżające ciśnienie krwi, przeciwgrzybiczne, przeciwalergiczne

·        poprawiając przepływ krwi w naczyniach krwionośnych

· spazmolityczne na przewody żółciowe i mięśnie gładkie naczyń krwionośnych

·        przeciwnowotworowe, przeciw wrzodowe

Witamina C – kwas askorbinowy

     Odpowiada za produkcję podstawowych białek. Jest silnym antyoksydantem. Działa odtruwająco, bakteriobójczo, regeneruje witaminę E. Uczestniczy w syntezie kory nadnerczy. Jej niedobór powoduje szkorbut – obrzmienie dziąseł i wypadanie zębów, kruchość naczyń oraz osłabienie i bóle kończyn. Witaminę C w postaci askorbinianu sodu (wlewy dożylne, duże dawki) z powodzeniem stosuje się w leczeniu m.in. nowotworów. Askorbinian sodu jest również wskazany dla osób z wrażliwym układem pokarmowym. Witamina C rozpuszcza się w wodzie i jest przyswajana w obecności witaminy P – rutyny. Niedobór rutyny powoduje niedobór witaminy C. Wszelkie stany zapalne i infekcje zwiększają zapotrzebowanie organizmu na witaminę C. Ulega ona zniszczeniu pod wpływem wysokiej temperatury oraz alkoholu.

Witamina C znajduje się w:

·        owocach: m.in. czarne porzeczki, kiwi, cytrusy, ananasy itp.

·        warzywach: m.in. zielony groszek, brokuły, jarmuż, papryka itp.

·         owocach dzikiej róży, aceroli, kiszonych ogórkach i kapuście

Witamina C stosowana jest w leczeniu:

·        szkorbutu, alergiach, przeziębieniach, próchnicy zębów

·        kruchości naczyń krwionośnych, nowotworów, osteoporozy, zatruć

·        trudno gojących się ran, zwyrodnieniu plamki żółtej oka